Dzisiaj chciałem poruszyć dosyć istotny temat, który zwykle jest pomijany w opisywaniu Filipin, a mianowicie szufladkowanie ludzi pod względem koloru skóry. Filipiny nie są wyjątkiem w tym wypadku. Twój kolor skóry dla Filipińczyków, czy też innych Azjatów, jest swoistym wyznacznikiem twojego statusu społecznego. Biały człowiek w 99 % równa się bogaty człowiek. Bez znaczenia, czy jesteś turystą z Polski, czy milionerem z Australii – dla przeciętnego Azjaty stanowisz -nieładnie to nazywając – chodzący bankomat.
Nie zrozumcie mnie źle, ale każda z osób, która podróżowała po Azji, ma podobne doświadczenia. Przez to, że jesteśmy biali, płacimy trochę więcej. Mój znajomy z Canady nazwał to „skin-tax”. Nie twierdzę absolutnie, że Filipińczycy są dla ciebie mili tylko dlatego, że jesteś bogaty, bo tak nie jest! Ale podczas dokładnej analizy znajdzie się w tym jakiś mały element – który będzie działał na ich podświadomość – mówiący o tym, że „ten biały człowiek pewnie jest bogaty, bo przyjechał tutaj na wakacje, zostaje na kilka miesięcy, nic nie robi, a wydaje masę pieniędzy na to, na co nas nie stać”.
Ten mit przeważnie jest spotykany w niskiej klasie społecznej, ale to nie jest wyjątek. Kilka razy miałem nawet sytuację, kiedy to poznawałem zamożną rodzinę. Po drobnym poczęstunku od razu przechodzili do interesów, proponując mi różnego rodzaju ziemię na sprzedaż. Nie potrafili ukryć zaskoczenia i zdziwienia, kiedy kilkukrotnie powtarzałem że nie jestem bogaty i nie mam pieniędzy, żeby kupić ich posiadłość… Biały człowiek na Filipiny w opinii Filipińczyka przyjeżdża z kilku powodów: odbyć długie wakacje, kupić ziemię, „zaliczać” Filipinki. Taka jest smutna prawda…
Pracując w restauracji – co prawda nie jako kelner czy pomoc kuchenna – starałem się od pierwszego dnia zmyć z siebie „etykietę”, którą mi większość pracowników przyczepiła, a mówiącą o tym, że jestem bogaty. Szukałem różnych sposobów, jak tego dokonać, oczywiście bezskutecznie. Pomimo tego, jak usilnie się starałem, zawsze czuli do mnie respekt i to nie przez to, że byłem ich przełożonym, bo pracowałem całkowicie niezależnie od nich. Rozwiązanie tego problemu przyszło dla mnie niespodziewanie, idealnie pasuję do tego przysłowie „Nie słowa a czyny…”.
Podczas najbardziej pracowitego tygodnia w restauracji przyszedłem pewnego wieczoru i zobaczyłem, że załoga biega jak po rozżarzonych węglach. Była to jedna z najbardziej pracowitych nocy w okresie świątecznym. Restauracja i przylegający do niej ogród były pełne, a kolejni ludzie czekali na wolne stoliki, co było naprawdę przerażającym widokiem. Ja, wchodząc do Baha Bar, nawet nie pomyślałem o tym, co zamówić, bo widziałem, jak wszystkim jest ciężko. Skierowałem się do Stevena, który jest właścicielem i zapytałem „jak mogę pomóc, bo widzę, że jest ciężko”. On odpowiedział mi, że sam nawet nie wie i za chwilę on sam się zabiera do zmywania naczyń.
Rzuciłem tylko okiem na stertę, która formowała w zlewie wieżowiec o mało stabilnej konstrukcji i bez wahania ruszyłem z „gastronomiczną odsieczą”, pracując jako „najgorzej sytuowane ogniwo”. Dla mnie nie było to naprawdę nic wielkiego, bo po prostu chciałem pomóc. Zaangażowałem się w takie podstawowe zajęcie ,jak mycie naczyń i, co ciekawe, sprawiało mi to przyjemność, bo wiedziałem że pomagam. Nigdy wcześniej nie pracowałem w restauracji, nie mam pojęcia jak rozplanowane są stoliki i jak zbierać zamówienie. Chciałem pomóc szybko, a to zajęcie nie wymagało żadnego przeszkolenia. Dopiero po jakimś czasie zorientowałem się, że taka prosta czynność w wykonaniu białego człowieka skutkowała tym, że CAŁA ZAŁOGA RESTAURACJI wraz z kuchnią wyszła do mnie na zmywak, żeby zobaczyć to na własne oczy i zweryfikować plotkę, mówiącą, że Rafał walczy na zmywaku. Nie było z ich strony żadnego wyśmiewania. Wręcz przeciwnie, widziałem podnoszące się delikatnie kąciki ust, które ukazywały delikatne uśmiechy i potwierdzały akceptację: „on jest jednym z nas…” Co więcej, po jakimś czasie przyszedł do mnie Steven i wspólnie przez kolejne kilka godzin zmywaliśmy naczynia, mając przy tym niezłą zabawę. Zmywak jest niedaleko wyjścia z restauracji i czasami nawet widziałem wzrok klientów, którzy z niedowierzaniem patrzyli, jak Filipińczycy przynoszą brudne naczynia dwóm białym kolesiom. Sytuacja z myciem naczyń powtórzyła mi się jeszcze kilka razy – okres świąteczny i pierwszy miesiąc Nowego Roku byłe niespodziewanie obfite dla restauracji, dlatego pomagałem jak tylko mogłem.
Dla mnie i dla znajomych Filipińczyków ten pierwszy wieczór był przełomowy. Z osoby, która pracowała w restauracji, stałem się współpracownikiem i przyjacielem. To doświadczenie zmieniło ich zdanie na mój temat i przełamało wszystkie bariery, jakie mieli do tej pory. Zrozumieli, że jestem taki sam jak oni i że mogę pracować tak samo ciężko jak każdy inny. Może wydawać się to ciężkie do zrozumienia, bo są dla mnie tak samo mili jak wcześniej, ale teraz rozmawiamy o wszystkich problemach, dzielimy się posiłkami (tak po filipińsku), rozmawiamy o wszystkim bez żadnego obciachu i żartujemy sobie razem. Na pierwszy rzut oka wszystko wygląda tak samo, ale dla mnie i dla nich jest inaczej, lepiej.
Podobną sytuację miałem z robotnikami, którzy codziennie pracują dla Baha Bar, wykańczają nowe budynki, zajmują się ogrodem i innymi inwestycjami. Pewnego dnia, kończąc swoją zmianę o 16, zobaczyli mnie malującego jedno z pomieszczeń. Tego dnia potrzebowałem odskoczni od codziennego życia, a praca sprawia mi przyjemność, dlatego do godziny 22 malowałem nowe pomieszczenie na rowery górskie. Kiedy się zorientowałem, że ktoś mnie obserwuje, stało ich już kilku. Gapili się, jak to „umiejętnie” poruszam wałkiem, żeby pokryć ściany białą farbą. Zaczęli sobie żartować, że robię nadgodziny, a ja im oznajmiłem, że pracuję według polskiego czasu, czyli jeszcze jest przed 16… Na koniec przynieśli mi piwo i szklankę rumu, żeby mi się lepiej pracowało (zapewne dogadaliby się pracownikami sektora remontowo-budowlanego w Polsce). To są wspomnienia dla mnie i dla nich, o których będę zawsze pamiętał, a które otworzyły mi drzwi z napisem „przyjaźń” .
