Szykując się do wyjazdu na Nordkapp, najbardziej obawiałem się Rosji. Wszystkie informacje krążące w sieci na temat tego państwa oraz opowieści rodziny i znajomych wywoływały na ciele gęsią skórkę. Wszyscy jednogłośnie twierdzili, że Rosja to nie kraj, ale stan umysłu. Jest „niereformowalna” i czasem wywołuje wrażenie, że czas się tam zatrzymał – w zależności od dziedziny życia – 20 lat temu, a niekiedy nawet 200.
Przekonałem się już wielokrotnie w życiu, że gdzie diabeł nie może, tam Barana pośle. „Raz kozie śmierć” – pomyślałem – mimo że każda kolejna „ruska anegdota” potęgowała moje obawy. Chciałem jednak odnaleźć swoją „prawdę” o „Wielkim Niedźwiedziu”. Odwagi dodała mi także grudniowa podróż na Ukrainę, podczas której przekonałem się, że kraje posługujące się (egzotyczną dla mnie) cyrylicą potrafią być fascynujące i przyjazne, a po ulicach miast na Wschodzie ani niedźwiedzie, ani lwy nie biegają.
Ten tekst powstał przede wszystkim dla bojaźliwych i łatwowiernych. A także dla sceptyków, którzy jeździli do ZSRR w czasach minionego ustroju i utknęli w przekonaniu, że od tamtego czasu nic się nie zmieniło. Zaznaczam zatem, że poniższe informacje datowane są na luty 2015 roku i oparte są na moich doświadczeniach z podróży po europejskiej części Rosji.
Przekroczenie rosyjskiej granicy jest bardzo skomplikowane – Fałsz!
Jest to pierwszy mit, na który natrafiłem w internecie. Buszując w sieci, odnieść można wrażenie, iż procedura przekraczania granicy jest bardzo skomplikowana i wymaga znajomości języka rosyjskiego, chociażby celem wypełnienia sterty deklaracji cyrylicą. To jest fałsz! Samo przejście graniczne – jako miejsce – oczywiście jest stresujące i przekraczanie go kosztowało mnie sporo energii wypalonej nerwami, ale o żadnych „skomplikowaniu” nie ma mowy!
Najpierw kierowca i pasażer/-owie wypełniają małe druczki, gdzie wpisuje się podstawowe informacje – dane osobowe oraz dane z wizy i paszportu. Ponadto deklaruje się cel podróży i… to wszystko. Druk jest napisany cyrylicą, ale także w języku angielskim. Ułatwieniem jest to, że jeżeli nie znasz cyrylicy, to możesz przepisać dane z wizy (transliteracja). Na kolejnej bramce już tylko kierowca wypełnia druk pojazdu (w dwóch egzemplarzach), gdzie podaje jego dokładne parametry oraz cel podróży i zaznacza, że nie wwozi samochodu do Rosji, aby go sprzedać. Deklaracja wartościowych przedmiotów już nie obowiązuje, nie trzeba wypisywać takich rzeczy jak kamery, aparaty i sprzęt elektroniczny. Ostatnia czynność to otwarcie wszystkich drzwi i pozwolenie na kontrolę pojazdu. Każdorazowo przebiegała ona sprawnie i nie zdarzyło się nam, żeby z czymś mieć problemy. Tak jak pisałem – było to dosyć stresujące przeżycie, ale tylko za pierwszym razem, później było już tylko sprawniej i przyjemniej. Jako ciekawostkę nadmienię, że przejścia Łotwa – Rosja a Finlandia – Rosja to dwa całkowicie osobne światy – oczywiście na korzyść fińskiej granicy, gdzie po jednej jak i drugiej stronie w ogrzanym budynku można znaleźć wypełnione wzory deklaracji.
Rosyjska milicja będzie brała łapówki – fałsz!
Kolejny absurd, którego się najbardziej obawialiśmy. Przejechaliśmy ponad 4 tys. km rosyjskimi drogami i ani razu nikt nas nie zatrzymał. Bardzo często mijaliśmy patrole milicji, które zatrzymywały samochody do rutynowej kontroli albo mierzyły prędkość „suszarką”, ale nas nikt nie zatrzymał. Jedyny kontakt z milicją miał jeden z uczestników wyprawy, kiedy samodzielnie pojechał samochodem i zaparkował „na zakazie”. Milicjanci jasno wyjaśnili, że za takie wykroczenie należy się mandat 1500 rubli (90 zł), ale ostatecznie pouczyli kolegę i nie wzięli ani grosza (tudzież „kopiejki”).
Rosjanie się nie uśmiechają – fałsz!
Czytając wypowiedzi na internetowych forach, nabrać można przekonania, że Rosjanie mają „kamienne twarze”, a wywołanie u nich uśmiechu graniczy z cudem. Stereotyp i fałsz jakich mało! Poza panią celnik na granicy, która zapewne z racji wykonywanego zawodu musiała zachować lodowaty profesjonalizm, u wszystkich napotkanych Rosjan byłem w stanie wywołać uśmiech na twarzy. Wydaje mi się, że najczęściej było to spowodowane próbą powiedzenia czegoś po rosyjsku albo gestykulacją w knajpach czy na stacjach benzynowych, ale tak czy inaczej było dużo uśmiechu i jeszcze więcej życzliwości połączonej z chęcią pomocy. W żadnej sytuacji nie poczułem przykrości w dziedzinie międzyludzkich stosunków.
Rosjanie piją na umór – fałsz!
Kolejny, jakże silny mit. Koledzy żartowali, że po kilku dniach pobytu w Rosji wątroba wypłynie mi uszami, a piwo znajdę nawet w płatkach śniadaniowych – zamiast mleka. 40%-wy alkohol miał się lać wodospadami, na każdym kroku. W rzeczywistości jest zupełnie inaczej. Spotkanie gdziekolwiek pijanego Rosjanina graniczyło z cudem. Żeby było zabawniej, to problematycznie okazało się nawet… kupienie alkoholu. Mam wrażenie, że w Polsce zachęta do „nawalenia się” jest o wiele większa. W przeciwieństwie do Rosji, w Polsce alkohol kupić można na prawie każdej stacji paliw. W Krakowie – mieście-rekordziście pod kątem liczby wydanych zezwoleń na sprzedaż alkoholu, są miejsca, gdzie o 7 rano łatwiej kupić „ćwiartkę” wódki na kaca niż „połówkę” chleba na śniadanie. W drodze powrotnej do Polski nie kupiliśmy żadnego lokalnego alkoholu, bo… nie znaleźliśmy po drodze sklepu z takim asortymentem.
W Rosji LPG kosztuje 1 zł – Prawda
Najtańszym paliwem w Rosji jest LPG. Auto-gaz – przy obecnym kursie – kosztuje około 1 zł za litr, co może skusić wielu zmotoryzowanych podróżników. Problem natomiast zaczyna się wtedy, kiedy w zbiorniku robi się pusto. Na odcinku od granicy z Łotwą do Murmańska namierzyliśmy 3 (słownie: trzy) stacje LPG, z czego jedna była przy samej granicy z Łotwą. Problem z dostępnością błękitnego paliwa sprawia, że nie należy się nastawiać na korzystanie głównie z niego. Z drugiej strony – aktualnie litr benzyny kosztuje w Rosji około 2 złotych, a zatem da się po tym kraju podróżować tanio.
W Rosji paliwa są słabej jakości – Prawda
W Petersburgu i większych miejscowościach zatankujesz na renomowanych stacjach benzynowych i raczej nie powinieneś się niczego obawiać. Problemy zaczynają się na prowincji. To wręcz „rosyjska paliwowa ruletka”. Nigdy nie wiadomo, co lejesz do baku. Warto pomyśleć o uszlachetniaczach i stosować je w poprawnych proporcjach. Warto także na lokalnych stacjach benzynowych rozejrzeć się za mapami danych rejonów. Są na nich bardzo ładnie oznaczone inne stacje, na których można zatankować „osobówkę”.
Dziękuję za zainteresowanie, z jakim śledziliście moją „terenowo-rosyjską” przygodę. Mam nadzieję, że jeden z jej efektów, ten tekst, otworzył Wam trochę oczy i przynajmniej zachwiał pewnymi stereotypami na temat Rosji.
podróży po europejskiej części Rosji.